UNGASS 2016 ON THE WORLD DRUG PROBLEM ή "Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά όπως οργανώθηκε για όλο τον κόσμο, χωρίς όμως να τον λάβει κανείς τους υπόψη του"

19 Απριλίου 2016,

η Γενική συνέλευση του ΟΗΕ θα εγκρίνει και τυπικά ένα κείμενο για το πρόβλημα που αποτελούν για τον κόσμο τα  ναρκωτικά.

Η όλη διεργασία έχει προγραμματισθεί εδώ και καιρό με τη δυνατότητα συνδιαμόρφωσης του κειμένου έως και τις 7/3/2016, όπως υποδεικνύει το διάγραμμα της UNGASS.

Οι διαπραγματεύσεις για το κείμενο υπήρξαν μια δύσκολη διαδικασία, όπως αναφέρει το ICND, που κατά κύριο λόγο διαδραματίσθηκε πίσω απο κλειστές πόρτες αποκλείοντας επίσημους φορείς αλλά και την κοινωνία των πολιτών ΚτΠ.

Τα περισσότερα "κράτη του νότου" δεν έλαβαν μέρος στη συζήτηση. 

Αυτά τα κράτη –μέλη δεν θα έχουν την ευκαιρία να διαπραγματευθούν για το κείμενο προς ψήφιση στη συνάντηση της UNGASS καθώς το κείμενο «θα συμφωνηθεί» στην έναρξη της συνάντησης...

 

Οπως γίνεται κατανοητό οι τοποθετήσεις και συναντήσεις φορέων για το θέμα τώρα, είναι άνευ πρακτικής σημασίας. 

Ωστόσο, αυτή η συνέλευση του ΟΗΕ αξίζει την προσοχή μας καθώς προκλήθηκε απο τρία (3) κράτη της Λ. Αμερικής: 

την Κοστα Ρίκα, 

τη Γουατεμάλα και 

το Μεξικό.

Και τα τρία αυτά κράτη ζητούν πιό αποτελεσματική απάντηαη στο πρόβλημα των ναρκωτικών. 

Ζητούν μια στάση που να προωθεί τη δημόσια υγεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις πρακτικές μείωσης της βλάβης. 

Οι ηγέτες της Λατινικής Αμερικής τόνισαν πόσο αποτυχημένη υπήρξε έως τώρα η προσέγγιση του πολέμου ενάντια στις ουσίες για την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν. 

Η δική τους διακήρυξη της Antiqua το 2013, ήταν που προκάλεσε τη γενική συνέλευση του φετεινου Απρίλη στον ΟΗΕ με αυτό το θέμα λίγο πριν την επόμενη γενική συνέλευση του ΟΗΕ για το HIV/AIDS. 

Πράγματι, παρά τις δεκαετίες «πολέμου κατά των ναρκωτικών» το παγκόσμιο εμπόριο ναρκωτικών επιμένει να είναι σημαντικό διεθνές πρόβλημα για τη διεθνή ασφάλεια. 

Ο παγκόσμιος έλεγχος των ναρκωτικών υπήρξε αναποτελεσματικός στο να μειώσει το μέγεθος της αγοράς και να προλάβει την εμφάνιση νέων ουσιών και νέων δρόμων διακίνησης που προκαλούν μια παγκόσμια αστάθεια.

Το 2011 οι θάνατοι απο ναρκωτικά έφθασαν τους 211.000.[1] 

Ωστόσο αυτά τα νούμερα είναι χαμηλά σχετικά με τους ετήσιους αριθμούς που σχετίζονται με το αλκοόλ και το κάπνισμα παγκοσμίως δηλ., 2.5. εκατομμύρια και σχεδόν 6 εκατομμύρια αντίστοιχα. 

Και επίσης οφείλει κανείς να υπολογίσει στους θανάτους από ναρκωτικά και αυτούς που οφείλονται  στη διακίνηση και ένοπλη βία που τα συνοδεύει.

Επιτυχίες και αποτυχίες της πολιτικής που ακολουθήθηκε

Η έως τώρα αντιμετώπιση βασίστηκε στην πεποίθηση οτι υπάρχει μια γραμμική σχέση μεταξύ της εμπορικής κλίμακας των ουσιών και της βλάβης στην υγεία και την ευμάρεια των ανθρώπων. 

Ακριβώς γι αυτό το σύστημα εστίασε στη μείωση της κλίμακας της παράνομης αγοράς με τελικό στόχο «ένα κόσμο χωρίς ναρκωτικά» όπως το διατύπωσε ο ΟΗΕ το 1998. [2] 

Παρά το γεγονός οτι η παραγωγή έπεσε, το διεθνές σύστημα ελέγχου υπήρξε αναποτελεσματικό στη μείωση της ζήτησης, της παραγωγής και διακίνησης καθώς και της τιμής και της καθαρότητας των ουσιών. 

Καθώς όμως  η μείωση της ζήτησης των παραδοσιακών ουσιών μειώθηκε, αυξήθηκε ταυτόχρονα η ζήτηση άλλων νέων ουσιών και νέων ψυχοδραστικών ουσιών όπως τα συνθετικά καναββινοειδή, οι φαινυλεθυναμίνες, οι τρυπταμίνες και οι πιπεραζίνες. [3]

Oι πολιτικές αυτές απέτυχαν να μειώσουν την παραγωγή. 

Η επιτυχία μείωσης σε μερικές χώρες ακολουθήθηκε από μια αύξηση της παραγωγής σε γειτονικές χώρες. 

Το φαινόμενο περιγράφεται διεθνώς ως το «φαινόμενο του μπαλονιού».

Καθώς αυξάνοντας την πίεση και μειώνοντας τον όγκο σε μια μεριά, αυξάνεται ο όγκος σε μια άλλη. 

Η παραγωγή της κοκαϊνης μετακινήθηκε απο τη Βολιβία και το Περου στην Κολομβία ακολουθώντας τις πολιτικές των ΗΠΑ του 1990.

Αρνητικές συνέπειες των πολιτικών για τα ναρκωτικά.

Oι πολιτικές ελέγχου των ουσιών παρήγαγαν επίσης έναν αριθμό αρνητικών συνεπειών καθώς οδήγησαν στη μεγάλη αύξηση του παράνομου εμπορίου καθώς η διακίνηση και εμπορία δημιουργεί μεγάλες οικονομικές ευκαιρίες για το οργανωμένο έγκλημα.

Επιπρόσθετα, η νομική εξουσία συχνά οδήγησε σε περισσότερη βία σε ορισμένες χώρες. 

Ο ICSDP αναφέρει οτι το 82% όλων των μελετών μέσω στατιστικής ανάλυσης βρήκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της επιβολής του νόμου για τα ναρκωτικά και τη βία. [4] . 

Oι πολιτικές ελέγχου έχουν επίσης στιγματίσει και ποινικοποιήσει 

α) την δουλειά αγροτών και 

β) τους χρήστες, 

ενώ συχνά γ) ευθύνονται για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

Η εκρίζωση των καλλιεργειών κατέστρεψε τις ζωές πολλών αγροτών στο Αφγανιστάν καθώς οι εναλλακτικές καλλιέργειες είχαν περιορισμένη επιτυχία καθώς συνάντησαν πολιτικά και γραφειοκρατικά εμπόδια και βέβαια αγνόησαν το γεγονός της καλλιέργειας του οπίου για ιατρικούς λόγους. 

Αυτές οι προσπάθειες μεταξύ άλλων υπέσκαψαν την αξιοπίστία τόσο των διεθνών φορέων όσο και της Αφγανικής κυβέρνησης[5]. 

Στη Λ.Αμερική οι ψεκασμοί κατέστρεψαν το έδαφος με επιπτώσεις και στην υγεία του πληθυσμού. 

Η αναποτελεσματικότητα των ευρέως διαδεδομένων συλλήψεων για τα ναρκωτικά είναι άλλος ένας δείκτης για την αρνητική επίπτωση των πολιτικών αυτών στον κόσμο.  

Στις ΗΠΑ ο αριθμός των ανθρώπων που συνελήφθησαν για κατοχή ναρκωτικών τριπλασιάστηκε μεταξύ 1982-2007 απο 530,000 σε 1,520,000[6]. 

Η επιβολή του νόμου στοχοποίησε επίσης άνισα εθνικές μειονότητες. 

Στο Ηνωμένο Βασίλειο μελέτες απέδειξαν οτι οι μαύροι και Ασιάτες ερευνώνται για ναρκωτικά 6.3 και 2.5 φορές αντίστοιχα περισσότερο από τους λευκούς. [7]

 

Οι πολιτικές ελέγχου των ναρκωτικών έχουν και άλλες συνέπειες. 

Μια επανάπαυση στην απόκριση των δυνάμεων του νόμου οδήγησε συχνά στη μείωση χρηματοδότησης σε άλλες περιοχές της δημόσιας υγείας και της εκπαίδευσης. 

Σε χώρες όπου το δημόσιο χρήμα είναι ακόμη σε μεγαλύτερη πίεση, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών όπως το Αφγανιστάν, οι συνέπειες είναι ακόμη πιό σημαντικές.

Υπερ-εστιάζοντας στα μέτρα που αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά και ζημιογόνα, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των ουσιών και της εκρίζωσης της παπαρούνας, σημαίνει οτι περιορισμένα κεφάλαια διατέθηκαν  για την εκπαίδευση και τις μεταφορές. 

Με την απόσυρση των διεθνών στρατιωτικών δυνάμεων απο το Αφγανιστάν το 2014 και την παράληλη μείωση της εξωτερικής οικονομικής βοήθειας η εξισορρόπηση της χρήσης των οικονομικών διαθεσίμων για τον έλεγχο των ουσιών και του οργανωμένου εγκλήματος γίνεται πίο σημαντική.

Πολιτικός Πειραματισμός

Στην ανεπάρκεια του διεθνούς συστήματος ελέγχου των ουσιών, πιό προοδευτικές πολιτικές  υπήρξαν επιτυχείς:

Στην Ελβετία η εισαγωγή της μεθαδόνης σημείωσε σημαντική πτώση των θανάτων απο AIDS μεταξύ 1990-1998.

Στην Πορτογαλία το 2001 η νομοθετική μεταρρύθμιση εστίασε στην αποποινικοποίηση της κατοχής ουσιών για χρήση 10ημέρου που ακολουθήθηκε απο μια πτώση της προβληματικής χρήσης συμπεριλαμβανομένων των εφήβων, μια σημαντική μείωση των θανάτων και των HIV λοιμώξεων καθώς και μείωση του πληθυσμού στις φυλακές[8]

Αυτές οι πολιτικές δεν είχαν άμεσο στόχο τη μείωση της αγοράς ή της κατανάλωσης,αλλά μάλλον τη μείωση του επιπέδου βλάβης που προκλήθηκε απο τις ίδιες τις ουσίες και τις έως τώρα εφαρμοζόμενες πολιτικές. 

Παρόλα αυτά ο έλεγχος των ουσιών μένει σταθερά υπό τον έλεγχο του UNODC  και του INCB (Διεθνής Επιτροπή για τον Ελεγχο των Ναρκωτικών).

Ο UNODC έχει ως αποστολή να υποβοηθήσει τα κράτη-μέλη στην αντιμετώπιση των παράνομων ουσιών, του εγκληματος και της τρομοκρατίας.

Εχει συχνά αντιτεθεί σε πολιτικές μείωσης της βλάβης θεωρώντας αυτές τις πολιτικές αντίθετες από τις συνθήκες του ΟΗΕ και αγνόησε τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συχνά προκλήθηκαν από αυτές τις συνθήκες και τις εφαρμογές τους. 

Η πολιτική των πολιτικών για τις ουσίες

Με δεδομένη τη σοβαρότητα του διεθνούς προβλήματος των ναρκωτικών και την ανεπάρκεια των πολιτικών ελέγχου, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός ηγετών και ΜΚΟ ζητά απο τις κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς όπως ο UNODC και το INCB να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους για τις προκλήσεις που θέτει το οργανωμένο έγκλημα και η χρήση ουσιών.

Τα τελευταία 3 χρόνια η πολιτική διαπραγμάτευση για τα ναρκωτικά είναι μεγαλύτερη από ότι τις προηγούμενες 3 δεκαετίες. 

Ωστόσο υπάρχουν πολλά εμπόδια για να είναι αποτελεσματική η συνάντηση της UNGASS 2016. 

·   Δεν υπάρχει γενικότερη συναίνεση οτι «ο πόλεμος ενάντια στα ναρκωτικα» έχει αποτύχει, οτι η χρήση ουσιών είναι ένα πρόβλημα υγείας κυρίως και οτι η χρήση και κατοχή οφείλει ακόμη περισσσότερο να αποποινικοποιηθεί. 

·       Δεν υπάρχει συναίνεση για το πως θα επιτευχθεί ο έλεγχος της παραγωγής και διάθεσης των ουσιών.

·       Είναι ασαφές πως θα πρέπει νάναι το νομικό πλαίσιο και τι σημαίνουν οι στρατηγικές υγείας στην πράξη ειδικά σε χώρες μη μη καλό έλεγχο.

Εν τούτοις, είμαστε σε ένα κομβικό σημείο. 

Οι σημερινές πολιτικές δεν είναι πια βιώσιμες και άρα είναι η στιγμή για πιό υπεύθυνη στάση στο παγκόσμιο πρόβλημα των ναρκωτικών.

Η UNGASS 2016 θα ήταν μια ευκαιρία, άν όλα τα κράτη-μέλη και όλοι οι φορείς είχαν την ευκαιρία να εμπλακούν στο διάλογο. 

Ηταν μια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να επεξεργαστουν και να τροποποιήσουν τις πολιτικές τους. 

Θα μπορούσε να είναι μια πραγματική συζήτηση για τις συνέπειες αυτών των πολιτικών αδιάκριτης καταστολής στη δημόσια υγεία στο HIV/AIDS, στις ηπατίτιδες, στη φυματίωση, στο trafficking, στη μετανάστευση, στην παράνομη παραγωγή και διάθεση των ναρκωτικών, στην καταπολέμηση του διεθνούς εγκλήματος. 

Ωστόσο το κείμενο είναι προαποφασισμένο, άκαμπτο και δειλό και πρακτικά αποφεύγει να βάλει τολμηρά το χέρι στο πρόβλημα..

Οι πρόσφατες συναντήσεις φορέων και ΜΚΟ, στην Ελλάδα, είναι κρίμα που καμμιά σημασία δεν έχουν καθώς όλα αυτά θάπρεπε να είχαν γίνει έως και τις 7 Μαρτίου και να είχαν συγκληθεί απο αυτούς που συντονίζουν..  (Εθνική Συντονίστρια Αρχή για τα Ναρκωτικά) κάτι που δεν έγινε. 

Ακολουθεί τον Ιούνιο η UNGASS για το HIV/AIDS. 

Αν η πορεία συζήτησης γι αυτή τη συνάντηση, είναι αυτή που ακολουθήθηκε για τη συνέλευση του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά, δηλ., η πλήρης και ένοχη σιωπή, πραγματικά φαίνεται πως έχουμε να κάνουμε με ένα σχέδιο «πριν απο εμάς για μάς». 

Ισως πολλά ελπίσαμε οτι θαλλάξουν.

---

[1] UNODC (2013) WORLD DRUG REPORT p.ix.http://www.unodc.org/unodc/secured/wdr/wdr2013/World_Drug_Report_2013.pdf

[2] UNGASS, 12^th special session

[3] UNODC (2008) World Drug Report p.216, UNODC (2013) New psychoactive substances in World Drug Report

[4]  ICSDP (2010), ‘Effect of Drug Law Enforcement on Drug-Related Violence: Evidence from a Scientific Review’, p.15. http://www.icsdp.org/docs/ ICSDP-1%20-%20FINAL.pdf. 34

[5]  ‘Drugs and Organized Crime: Towards a New Policy Agenda’, Meeting Summary, Chatham House, 3 July 2012. http://www.chathamhouse.org/publications/ papers/view/185565.

[6]  US Bureau of Justice Statistics, ‘Drugs and Crime Facts – Drug Law Violations – Enforcement’ http://www.bjs.gov/content/dcf/tables/salespos.cfm

[7]  Niamh Eastwood, Michael Shiner and Daniel Beae (2013), ‘The numbers in black and white: ethnic disparities in the policing and prosecution of drug offences in England and Wales’, Release. http://www.release.org.uk/publications/numbers-black-and-white-ethnic-disparities-policing-and-prosecution-drug-offences

[8]  Alex Stevens (2012), ‘Portuguese drug policy shows that decriminalisation can work, but only alongside improvements in health and social policies’, EUROPP, London School of Economics, 10 December. http://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2012/12/10/portuguese-drug-policy-alex-stevens/