ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ ΣΕ ΕΥΑΛΩΤΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ (ΤΡΟΦΙΜΟΥΣ ΦΥΛΑΚΩΝ, ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΕΝΤΡΩΝ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΚΛΠ) –ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Σας παρουσιάζουμε τις προτάσεις που από την ημερίδα- εργαστήριο- που οργανώσαμε στο αμφιθέατρο της Υγειονομικής σχολής Αθηνών τον Ιούνιο του 2015 με θέμα 

«Φυματίωση     σε χώρους περιορισμού της ελευθερίας».

Σε αυτήν αναξείξαμε τις αδυναμίες που οι μέχρι τώρα πολιτικές επιλογές είχαν προκαλέσει, 

σχετικά με τον προγραμματισμό για τον έλεγχο της Φυματίωσης στον πληθυσμό, εντός της επικράτειας, το αδιάφορο στα όρια του επικίνδυνου των μέχρι τώρα αποφάσεων για τη δημόσια υγεία με τη μη στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών με ειδικευμένο προσωπικό.

Με αυτό τον τρόπο μας δόθηκε η δυνατότητα να γίνει κατανοητή η ανάγκη για οριζόντια συνεργασία των ανθρώπων του πεδίου, της επιστημονικής κοινότητας, της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας. 

Τα υψηλά νούμερα της ΤΒ στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης αποδίδονται κυρίως στο γεγονός ότι  μεγάλος αριθμός των κρατουμένων προέρχεται από ομάδες πληθυσμού που είναι σε υψηλό ρίσκο για τη φυματίωση.

Επίσης η επιλογή του πληθυσμού σε αυτούς τους χώρους αφορά κυρίως σε κριτήρια που σχετίζονται με την εγκληματικότητα ή την εθνικότητα και όχι τη δημόσια υγεία, πράγμα που διευκολύνει τη μετάδοση.

Ζητήματα που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:

Η υγεία των κρατουμένων είναι μέρος της υγείας της ευρύτερης κοινότητας

Οι δυνατότητες διάγνωσης της φυματίωσης και της ανθεκτικής φυματίωσης δεν είναι διαθέσιμες στους χώρους κράτησης

Η κακή διαχείριση των φυλακισμένων με φυματίωση και ή ανεπαρκής παρακολούθηση των αποφυλακισμένων υποσκάπτουν όλες τις προσπάθειες πρόληψης και ελέγχου της φυματίωσης γενικότερα.

 Προβλήματα που υπάρχουν:

• Ανυπαρξία εθνικού σχεδίου δράσης για τη φυματίωση
• Υποδήλωση του νοσήματος
• Ανεπαρκής στελέχωση των υπηρεσιών που ασχολούνται με τη φυματίωση (αντιφυματικά ιατρεία)
• Αδράνεια των περισσότερων αντιφυματικών ιατρείων πλην του ΝΝΘΑ
• Δωρεάν πρόσβαση στα αντιφυματικά φάρμακα έχει μόνον το αντιφυματικό ιατρείο του ΝΝΘΑ
• Ανυπαρξία φυματίνης
• Μεγάλες μεταναστευτικές ροές με κακές συνθήκες διαβίωσης και με προέλευση από χώρες με υψηλό επιπολασμό του νοσήματος
• Μετανάστες από χώρες του τέως ανατολικού μπλοκ με πολυανθεκτική φυματίωση
• Αύξηση της χρήσης ουσιών που συνοδεύεται συχνά από το νόσημα
• Υπερπληθυσμός στις φυλακές και κυρίως στις φυλακές Κορυδαλλού με συνύπαρξη πολλών ΧΕΝ, μεταναστών και ΗΙV θετικών ασθενών καθώς και ασθενών με πολυανθεκτική φυματίωση.
• Αδυναμία του νοσοκομείου των φυλακών να αντιμετωπίσει το θέμα καθώς δεν υπάρχει προσωπικό, δεν επαρκεί το εργαστήριο, δεν υπάρχουν θάλαμοι αρνητικής πίεσης.
• Δεν παρακολουθούνται και δεν διασυνδέονται με αντιφυματικά ιατρεία οι αποφυλακιζόμενοι ή οι μετακινούμενοι μετανάστες
• Κακές συνθήκες διαβίωσης και αερισμού/ανυπαρξία μέτρων ελέγχου της μετάδοσης της λοίμωξης.

• Δεν υπάρχει προϋπολογισμός για τη φυματίωση
• Δεν υπάρχει διασύνδεση των υπηρεσιών που απασχολούνται πχ. ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, φυλακές, Μονάδες HIV, αντιφυματικά ιατρεία.
• Δεν υπάρχει επιβλεπόμενη χορήγηση
• Δεν υπάρχει κοινωνική πρόνοια για τους ασθενείς με ΤΒ
• Δεν υπάρχει σαφές νομικό πλαίσιο για τη διαχείριση ασθενών με πολυανθεκτική φυματίωση με παράλληλη εξασφάλιση των δικαιωμάτων τους αλλά και διαφύλαξης της δημόσιας υγείας

Προτάσεις:

• Προμήθεια φυματίνης
• Ανάπτυξη εθνικού σχεδίου δράσης-προϋπολογισμού για τη φυματίωση
• Πιθανή χρηματοδότηση ανάπτυξης προγραμμάτων διασύνδεσης των εμπλεκόμενων φορέων –ανάπτυξη/ υλοποίηση σχετικών πρωτοκόλλων
• Ανάπτυξη δράσεων street work με στόχο την προώθηση της διάγνωσης και προσέγγισης των δομών υγείας από δύσκολα προσεγγίσιμους πληθυσμούς (ΧΕΝ , μετανάστες, εκδιδόμενα άτομα) με σχετικά κίνητρα π.χ. κουπόνια φαγητού κλπ
• Πίεση για τη δωρεάν χορήγηση αντιφυματικών σε όλη τη χώρα σε όποιον/α τα χρειάζεται (υπουργική εγκύκλιος)
• Ανάπτυξη προγράμματος προνοιακού για τους άπορους ασθενείς με ΤΒ π.χ. εξεύρεση στέγης για τους άστεγους  και επιδότησης με όρο τη σταθερή συμμετοχή τους στο θεραπευτικό πρόγραμμα
• Πιθανή ενίσχυση του προσωπικού του αντιφυματικού ιατρείου με άτομο αναφοράς για τη διασύνδεση και το follow up των ειδικών ομάδων πληθυσμού.
• Πιθανή ανάπτυξη κινητής μονάδας με δυνατότητα α/ας θώρακος και παραπομπής
• Χρηματοδότηση προγράμματος screening μεταναστών στα κέντρα κράτησης: ερωτηματολόγιο, κλινική εξέταση, παραπομπή εφόσον υπάρχει ένδειξη
• Προώθηση του ελέγχου για HIV στους ασθενείς με ΤΒ
• Συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη ασθενών με ΤΒ και κυρίως αυτών με πολυανθεκτική φυματίωση
• Ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης στη φυματίωση του προσωπικού των εμπλεκομένων φορέων π.χ. Δήμοι, φορείς απεξάρτησης, υπηρεσία 1^ης υποδοχής κλπ.
• Ανάπτυξη σαφούς νομικού πλαισίου για τη φυματίωση καθώς ανακύπτουν προβλήματα σχετικά με τον περιορισμό ατομικών ελευθεριών.

Χ. ΜΠΟΤΣΗ, MD, Msc ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ-ΦΥΜΑΤΙΟΛΟΓΟΣ